Istnieje kilka rodzajów inteligencji, a jednym z nich jest inteligencja emocjonalna. Oznacza ona zdolność rozpoznawania własnych i cudzych emocji, umiejętność ich interpretacji oraz ich wykorzystywania.
Co to jest inteligencja emocjonalna?
Inteligencja emocjonalna może być rozumiana przez dwa podejścia.
Pierwsze z nich zostało stworzone przez Petera Salovey’a i Johna Mayer’a. Definiują oni inteligencję emocjonalną jako zbiór kompetencji danego człowieka, które są uzupełniające względem intelektu. Jej wysoki poziom oznacza umiejętność dostrzegania emocji i zarządzania nimi. Dzięki temu osoba jest w stanie kierować swoim myśleniem oraz działaniem z uwzględnieniem kontekstu emocjonalnego.
Drugie podejście, stworzone przez Daniela Golemana, łączy inteligencję emocjonalną z cechami osobowości i charakterem. Oznacza to, że większy nacisk kładzie się na cechy inteligencji emocjonalnej niż na iloraz inteligencji.
Cechy osoby inteligentnej emocjonalnie
Na inteligencję emocjonalną składają się:
- samoświadomość – oznacza dostrzeganie i rozumienie tego, co czujemy w danej sytuacji;
- empatia – rozumienie co czują inni, dzięki obserwacji zarówno komunikatów werbalnych i niewerbalnych;
- samoregulacja – zdolność do panowania nad emocjami (np. samouspokajania się i nieprzenoszenia emocji na innych);
- zdolność do ekspresji emocji – umiejętność wyrażania własnych emocji oraz sygnalizowania potrzeb;
- umiejętności w relacjach interpersonalnych – zdolność do nawiązania relacji z innymi, przyjmowania ról społecznych, pracy w zespole.
Natężenie tych cech może być zmienne w ciągu życia, można te umiejętności także doskonalić. Osoby inteligentne emocjonalnie potrafią kontrolować własne emocje, zaspokajać swoje potrzeby w sposób akceptowalny społecznie oraz budować pozytywne, trwałe relacje z innymi ludźmi.
Jak rozwijać inteligencję emocjonalną?
Inteligencja emocjonalna jest zdeterminowana biologicznie, ale kształtuje się w głównej mierze podczas rozwoju. W związku z tym istnieje możliwość jej kształtowania poprzez celowe ćwiczenia, jak na przykład:
- bycie uważnym na innych i ich emocje, wykazywanie empatii i wczucie się w sytuację;
- nazywanie własnych emocji w różnych sytuacjach;
- prowadzenie dzienniczka emocji – dzięki temu możemy monitorować, jak się czujemy, kiedy najczęściej występuje gniew, co smuci nas najbardziej;
- obserwowanie reakcji własnego ciała – łączenie emocji z reakcjami ciała pozwala zaobserwować w pełni, co się z nami dzieje (np. drżą nam ręce, gdy jesteśmy przestraszeni);
- używanie komunikatów „Ja” – to pozwala zrozumieć, że emocje są twoje, a inni mogą czuć się inaczej (np. Jestem zły, gdy nie przychodzisz na czas. Czy następnym razem mógłbyś wyjść wcześniej, żeby uniknąć spóźnienia?).
Warto też pamiętać, że zawsze można zwrócić się do specjalisty. Psycholog lub psychoterapeuta pomoże bliżej przyjrzeć się twojej sytuacji i dobierze odpowiednie metody, aby pomóc Ci rozwinąć inteligencję emocjonalną.
Bibliografia: Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Media Rodzina.